ગુજરાત વિધાનસભાની ચૂંટણી બે તબક્કામાં યોજાઈ રહી છે, કારણ કે કેટલીક બેઠકો પર 16થી વધુ ઉમેદવારો હોવાથી એકથી વધુ ઈવીએમનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. એક બેઠક પર એક કરતાં વધુ ઈવીએમ યુનિટ હશે તો મતદાર કેવી રીતે મતદાન કરશે તે જાણવું ખૂબ જ જરૂરી છે જેથી મતદાર એક કરતાં વધુ બેલેટ યુનિટ જોઈને મૂંઝવણમાં ન આવે. સૌથી મોટી લોકશાહી ભારતમાં ચૂંટણી દરમિયાન ઈવીએમનો વ્યાપક ઉપયોગ થાય છે. ખાસ કરીને હવે નાની-મોટી ચૂંટણીઓમાં ઈવીએમનો ઉપયોગ થાય છે. ત્યારે આ વખતે ગુજરાત વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં કેટલીક બેઠકો પર બે ઈવીએમ યુનિટનો ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે, તેનો વિગતવાર અહેવાલ જોવો જોઈએ.
Table of contents
EVM વિષે માહિતી
1892 માં અમેરિકાના ન્યૂયોર્ક નજીકના શહેર લોકપોર્ટમાં સ્થાનિક ચૂંટણીઓ યોજાઈ રહી હતી. આ ચૂંટણીમાં મતદારો મોટી સંખ્યામાં મતદાન કરવા ઉમટી પડ્યા હતા. કોઈ લોકપ્રિય નેતાએ ચૂંટણીમાં ઝંપલાવ્યું એટલા માટે નહીં, પરંતુ પ્રથમ વખત કાગળના ટુકડાને ચિહ્નિત કરવાને બદલે, એક બટન દબાવીને ચૂંટણી બૂથમાંથી પાછા ફરવું પડ્યું. લોકોએ ચૂંટણીમાં મતદાન કર્યું, મત ગણતરી પણ થઈ અને ચૂંટણી તંત્રએ અહેવાલ આપ્યો કે આ વોટિંગ મશીનનો સફળતાપૂર્વક ઉપયોગ થયો છે. અને ત્યારે જ વિશ્વમાં પ્રથમ વખત વોટિંગ મશીન દ્વારા મતદાનની ઐતિહાસિક ઘટના બની હતી. જોકે, આ વોટિંગ મશીનનો આગામી ચાર વર્ષ સુધી કોઈ ચૂંટણીમાં ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો ન હતો. પરંતુ, 1896 માં, ન્યુયોર્કના રોચેસ્ટર શહેરમાં યોજાયેલી ચૂંટણીમાં, તમામ બૂથનો ફરીથી ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો અને તે પછી મતદાન મશીનની જોરશોરથી શરૂઆત થઈ.
EVM કોને બનાવ્યું
એમ.બી. હનીફાને ભારતની પ્રથમ EVM ડિઝાઇનર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. હનીફાએ 15 ઓક્ટોબર, 1980ના રોજ પ્રથમ ઈવીએમ તૈયાર કર્યું અને રજૂ કર્યું. આજે ભારતમાં વપરાતા અને વિદેશમાં મોકલવામાં આવતા વોટિંગ મશીનોની મૂળભૂત ડિઝાઇન હનીફાની પેટર્નને અનુસરે છે. હનીફા દ્વારા ડિઝાઈન કરાયેલ મશીન મુજબ, ભારતના ચૂંટણી પંચ દ્વારા પ્રથમ પ્રયોગ 1982માં કેરળના પેરાવારુ મતવિસ્તારની વિધાનસભામાં કરવામાં આવ્યો હતો.
ભારતમાં પ્રથમ વખત ઈવીએમનો ઉપયોગ
2004 માં યોજાયેલી સામાન્ય ચૂંટણીમાં, સમગ્ર ભારતમાં પ્રથમ વખત EVM દ્વારા મતદાન કરવામાં આવ્યું હતું. 1892 પછી ઈવીએમના ઈતિહાસમાં આ એક ઐતિહાસિક બાબત હતી. વિશ્વના કોઈપણ દેશની મુખ્ય ચૂંટણીઓમાં તમામ બૂથમાં ઈવીએમ હોવાનો આ પ્રથમ કિસ્સો હતો. આ રીતે ભારતે એક નવો રેકોર્ડ પોતાના નામે કર્યો. તે પછી 2009ની લોકસભા ચૂંટણી વખતે પણ સમગ્ર ભારતમાં ઈવીએમ દ્વારા મતદાન થયું હતું.
એક થી વધુ ઈવીએમનો ઉપયોગ કેમ
